شاید در ظاهر، خرید تایرهای گران قیمت و رینگ‌های اسپرت، اسراف‌ پول به نظر رسد؛ اما مهندسی خودرو و علم فیزیک ثابت کرده است که این تجهیزات، می‌توانند برای بهبود رانندگی بسیار مفید باشند. رانندگان حرفه‌ای، بیشتر از آنکه به دنبال خودروی قوی‌تر با اسب بخار بالاتر باشند، حاضر به پرداخت هزینه برای لاستیک‌های باکیفیت و رینگ‌های بزرگ سبک وزن هستند.

نقش لاستیک در تجهیزات فنی خودرو

برای درک اهمیت تایر، ابتدا سراغ اعداد حک شده روی لاستیک خودرو می‌رویم. عدد سه رقمی در سمت چپ، پهنای تایر برحسب میلیمتر را نشان می‌دهد. عدد دوم دورقمی است و فاق لاستیک را به نسبت پهنای تایر مشخص می‌کند. مثلا، ۳۵ درصد از ۲۵۵ میلی‌متر، یعنی فاق لاستیک ما ۸۹/۲۵ میلی‌متر است. عدد سوم رینگ مناسب تایر را برحسب اینچ نشان می‌دهد.

روی لاستیک، یک حرف هم وجود دارد که ساختار داخلی تایر و نوع چیدمان لایه‌های داخل آنرا مشخص می‌کند. تقریبا تمام لاستیک‌های موجود برای خودروهای امروزی، دارای حرف R برای نوع رادیال هستند. حرف B برای لاستیک بایاس و حرف D برای دایاگنال بایاس استفاده می‌کند.

تایر ماشین از لایه های مختلف ساخته شده است، به مجموع این لایه‌ها، کارکَس (Carcass) یا لاشه‌ لاستیک  گفته می‌شود که دارای الیاف فولاد و پلیستر است. آنچه ما به عنوان لاستیک یا کائوچو می‌شناسیم، روی کارکَس قرار می‌گیرد. در تایرهای بایاس، لایه‌های داخلی به حالت ضربدری روی هم هستند اما در مدل رادیال، زاویه‌ی ۹۰ درجه دارند.

عدد بعدی که روی تایر نوشته شده، وزن استانداردی است که هر حلقه لاستیک خودرو می تواند تحمل کند. برای رسیدن به مفهوم این عدد، یک جدول ویژه و استاندارد برای تمام تایرها وجود دارد. مثلا کد ۹۸ به معنی ۷۵۰ کیلوگرم است.
حرف انگلیسی بعدی، نهایت سرعت مجاز قابل استفاده برای رانندگی را نشان می‌دهد. مثلا، W نشانه‌ی ۲۷۰ کیلومتربرساعت و حرف Y معادل ۳۰۰ کیلومتر برساعت است.

روی لاستیک های مخصوص مسابقه، میزان تریدویر (Treadwear) یا کیفیت عاج هم نوشته شده که توضیحی برای سختی یا نرمی تایر است. تریدویر، چسبندگی تایر به سطح جاده را نشون می‌دهد و به راننده اجازه می دهد تا با سرعت بالاتر، از پیچ های تند عبور کند. به بیان ساده‌تر، هرچه عدد مربوط به تریدویر کم‌تر باشد، نرمی لاستیک بالاتر، چسبندگی بهتر و البته استهلاک تایر بیشتر می‌شود. عبارت اختصاری برای توضیح این خاصیت، UTQG است مخفف Uniform Tire Quality Grading به معنی درجه‌بندی یکسان کیفیت تایر. خودروهای خانوادگی، معمولا UTQG برابر با ۴۰۰ یا ۵۰۰ دارند؛ درحالی‌که مدل‌های مسابقه‌ای با عدد ۱۰۰ یا ۲۰۰ تولید می‌شوند.

عدد UTQG یا همان سختی عاج لاستیک ، واحد اندازه‌گیری یا استاندارد مشخص ندارد. سازنده‌ی لاستیک براساس آزمایش های محرمانه خود، UTQG را تعیین می کند. درواقع تریدویر، طول عمر لاستیک و چسبندگی را رو به صورت حدودی و نمادین نشان می دهد..

اهمیت چرخ در تجهیزات فنی خودرو

طبیعتا هرچه رینگ‌های نصب شده سبک‌تر باشند، برای سرعت گیری و شتاب بهتر هستند؛ اما ابعاد چرخ هم نقش مهمی در خودروهای امروزی دارد.
چرخ به دلیل گردش مداوم هنگام حرکت و اثر گریز از مرکز، روی فرمان پذیری خودرو تاثیرگزار است. به همین دلیل، چرخ های سنگین فولادی، نه تنها انرژی هدر می‌دهند، بلکه باعث اتلاف قدرت موتور و کاهش فرمان پذیری می‌شوند. به همین دلیل رینگ‌های بزرگ و سبک‌وزن در مقابل اثر گریز از مرکز بهتر عمل می کنند و برای بهبود فرمان پذیری مفید هستند. پس نصب رینگ‌های اسپرت و سبک وزن (آلومینیوم یا فیبرکربن) روی خودرو، مشابه تقویت پیشرانه عمل می‌کند.

افزایش پهنای تایر، سطح تماس لاستیک با جاده را افزایش می‌دهد و فرمان‌پذیری را بهتر می‌کند؛ اما با کمی کاهش فشار باد تایر هم می‌توان به این هدف رسید. البته واضح است که تایرهای بی‌باد، قادر به تحمل وزن خودرو نیستند و به دلیل اصطکاک بالا با سطح جاده، داغ و بلااستفاده می‌شوند. تایرهایی که بیش از اندازه داغ شوند، چسبندگی با سطح مسیر را از دست می‌دهند. به همین دلیل، لاستیک‌های گران‌قیمت مناسب خودروهای مسابقه‌ای، قادر به حفظ کیفیت عملکرد (چسبندگی) خود در شرایط دمایی بالا هستند.

فناوری ساخت چرخ، دیگر موضوع مهم در بحث فرمان‌پذیری خودو است. وقتی چرخ به شکل غالب ریزی شده تولید شود، وزن بالا و ساختار غیریکنواخت (از نظر مولکولی) دارد؛ اما رینگ اسپرت فورج کاری شده که بعد از غالب گیری، تراشکاری شود، علاوه‌بر ساختار یک‌نواخت، وزن کمتر و استقامت بالاتر دارد.
تقسیم وزن داخل چرخ هم برای رینگ‌های اسپرت مسابقه‌ای، به شکلی هوشمندانه رعایت می‌شود. تولیدکننده سعی می‌کند تا بخش مرکزی رینگ، سنگین‌تر و قسمت‌های حاشیه‌ای سبک‌تر باشند تا گردش چرخ و تاثیر منفی گریز از مرکز، بهبود یابد.

جرمیا بورتون، کارشناس فنی دونات مدیا (Donut Media) که خود راننده‌ی تست مدل‌های مسابقه‌ای است، در یک ویدئوی آموزشی، آزمایش جالبی برای بررسی تاثیر اندازه‌ی چرخ و فشار تایر بر عملکرد فنی خودرو انجام می‌دهد. او با استفاده از دو مدل لاستیک مشابه ساخت فالکن (Falken) روی چرخ‌های ۱۷ و ۱۸ اینچ، سه نوع فشار باد مختلف را برای رانندگی در مسیری دایره‌ای، بررسی می‌کند. بر این اساس، در حالتی که سرعت قابل پیمایش بیشتر باشد، فرمان‌پذیری و امکان گذر سریع از پیچ، بهتر است.

آزمایش دونات مدیا به خوبی نشان می‌دهد که تایرهای با فشار باد کمتر، چسبندگی بهتری دارند و به راننده اجازه می‌دهند تا پیچ‌های تند را با سرعت بیشتری طی کند. همچنین، چرخ‌های بزرگ و سبک‌وزن ۱۸ اینچ هم در مقایسه با رینگ ۱۷ اینچ مورد استفاده در این آزمون، عملکرد بهتری داشتند. در نهایت با زمان‌گیری یک دور پیست، اهمیت رینگ‌های اسپرت برای رانندگی حرفه‌ای، ثابت می‌شود.