صنعت خودروسازی ایران همچنان فاصله معناداری تا رسیدن به نقطه مطلوب دارد؛ تحریم ها نیز علی الحده شده اند و مانع سختی در این راه ایجاد کرده اند. در این شرایط گاهی اوقات نقدها از دایره انصاف خارج می شوند، اما نباید فراموش کرد که تحریم فلج کننده است حتی برای اروپا و آمریکا.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، طی سال های اخیر، صنعت خودروسازی کشور از اعتراض‌خیزترین صنایع کشور بوده است. بسیاری از این اعتراض ها نیز به جا و درست هستند، چراکه ویترین صنعت کشور هنوز زیبایی چندانی نداشته و محصولی ندارد که بخواهد در بازارهای جهانی چنگی به دل بزند. به بیان دیگر، این صنعت هر چند بیش از نیم قرن از سن و سالش گذشته است اما متناسب با آن رشد نکرده است. در واقع، صنعت خودروسازی کشور به طور عام از دو موضوع رنج می برد و معلول عوامل درون زا و برون زاست. تکلیف عوامل درون زا که مشخص است و نقد و نظرهای متفاوت و مختلف بسیاری در این خصوص وجود دارد، اما اصلی ترین علت برون زا تحریم است. تحریمی که آن قدر در آن حضور داشته ایم که به نظر جزئی از اقتصاد و صنعت ایران شده است. یعنی مانند یک بیماری است که هنوز نتوانسته ایم برای آن درمان دست و حسابی پیدا کنیم و از سر ناچاری با آن همراه شده ایم و زندگی می کنیم.

با این حال، جنس تحریم هایی که از سال ۹۷ اعمال شدند، از نظر ماهوی، با سایر تحریم ها بسیار متفاوت هستند، چراکه این بار صنعت خودروسازی کشور به طور مستقیم هدف گرفته شد. یعنی بیماری حادتر شده و به شدت قوای بدنی بیمار را کاهش داده است. در این میان، برخی این تحریم ها را بهانه ای برای عقب ماندگی این صنعت می دانند و گاهی اوقات استدلال هایی که مطرح می کنند همانند همان کاغذپاره خواندن های تحریم هاست. کاغذپاره هایی که زمان، تیز و برنده بودن آن ها را ثابت کرد. با این حال، شاید به طور عینی نتوان کشوری را سراغ گرفت که از نظر پتانسیل و ظرفیت ها شبیه ایران باشد و در عین حال، تیغ تیز تحریم بر گلویش نشسته باشد. بنابراین باید به دنبال وضعیت مشابهی گشت. نزدیک ترین وضعیت نیز گستردگی و شیوع کووید ۱۹ یا همان کروناست. ویروسی که نه نشان از دشمنی کشوری دارد و نه تعمدی اقتصادی را نشانه گرفته، یک ویروس است که بنا به هر دلیلی جهان را درگیر خود کرده بود، اما همین درگیری باعث شد بسیاری از کشورهای صاحب صنعت خودروسازی جهان به شدت با مشکل مواجه شوند.

«بر اساس آمار ۲۰۲۰ سازمان بین‌المللی وسایل نقلیه موتوری در میان کشورهای اروپایی، آلمان و فرانسه بیش ترین آسیب را در صنعت خودروسازی متحمل شده‌اند. فرانسه که در نیمه نخست سال ۲۰۱۹ بالغ بر یک میلیون و ۲۳۲ هزار دستگاه خودرو تولید کرده بود، در نیمه نخست ۲۰۲۰ به میزان ۵۵۱ هزار دستگاه تولید داشت. همچنین میزان تولید خودرو در آلمان، به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز اروپا، نیز با افت ۷. ۳۹ درصدی روبه‌رو شد و به یک میلیون و ۵۹۵ هزار دستگاه تنزل یافت. صنعت خودروسازی در آمریکا نیز با کاهش ۴. ۳۸ درصدی تولید در نیمه نخست سال ۲۰۲۰ روبه‌رو شده است. میزان تولید خودرو آمریکا که در نیمه نخست ۲۰۱۹ بالغ ‌بر پنج میلیون و ۶۷۳ هزار دستگاه بود، این رقم در مدت زمان مشابه در سال جاری میلادی به سه میلیون و ۴۹۴ هزار دستگاه رسید. میزان تولید خودرو در ژاپن نیز کاهش یافت و در نیمه نخست ۲۰۲۰ به سه میلیون و ۶۲۰ هزار دستگاه خودرو رسید که این رقم در مقایسه با مدت زمان مشابه با افت ۲. ۲۷ درصدی روبرو شده است.»

همین آمار، که محصول هیچ گونه عناد و دشمنی نیست، نشان می دهد که محدودیت ها تا چه اندازه می توانند روند عادی تولید را مختل کنند. در این میان، مشخص نیست منتقدان بی اثر خواندن تحریم ها براساس چه منطق و استدلالی این ادعا را مطرح می کنند. به بیان دیگر، کشورهایی که در این گزارش به آن ها اشاره شده است، هیچ کدام با محدودیت های ایران مواجه نبوده اند، هیچ کدام برای تأمین قطعات، نقل و انتقال منابع مالی با محدویت و تک گزینه بودن همراه نبوده اند. با این حال، بر هم خودرون نظم عادی تولید باعث شده است به شدت با مشکل و کاهش تولید همراه شوند. حال در نظر بگیرید که صنعت خودروسازی ایران غیر از این که طی ۴ دهه همراه با اقتصاد ایران در شرایط تحریمی به سر می برد، بیش از سه سال است که مستقیم مورد تحریم ها واقع شده است. بنابراین اگر نقد و نظری وجود دارد باید براساس وضعیتی باشد که در آن حضور داریم. در واقع، همان گونه که مردم از مسئولان توقع درست دیدن و پرهیز از شعار دادن دارند، در نقد صنعت خودروسازی کشور نیز باید براساس شرایط نقد و تحلیل درست ارائه داد و گرنه حرف های بی اساس می تواند از هر دهانی خارج شود.