فیوزها (Fuse) از قطعات ایمنی برق خودرو محسوب می شوند که در صورت نامطلوب بودن میزان جریان، مسیر جریان الکتریسیته که به سمت یک بخش از خودرو می رود را قطع می کنند تا جریان نامطلوب به آن آسیب وارد نکند.

ممکن است در مدارهای الکتریکی خودرو مشکلاتی به وجود آید و بنا بر دلایلی میزان جریان گذرنده از بخش های مختلف خودرو بیش از اندازه زیاد شود (Overcurrent). به همین دلیل نیاز است در خودروها از یک قطعه ایمنی استفاده شود تا در صورت افزایش جریان الکتریسیته در مدار، از آسیب رسیدن به بخش های الکتریکی خودرو جلوگیری کند.

فیوز (Fuse) چیست؟

فیوز یکی از بخش های محافظتی سیستم برق خودروست که طبق گفته های بالا در صورتی که جریان عبوری از آن بیش از اندازه زیاد شود، می سوزد و از ورود جریان بالا به قطعه الکترونیکی مورد نظر جلوگیری می کند. با سوختن فیوز جریان وارده به قطعه الکترونیکی قطع می شود و آن بخش دیگر کار نمی کند و از جریان های بالای الکتریسیته که می توانند مخرب باشند در امان می ماند.

ساختار فیوز (Fuse) چگونه است؟

در تمام فیوزها از یک المنت کوچک استفاده می شود که بر حسب ظرفیت فیوز می تواند ضخیم و یا نازک باشد. هر چه ظرفیت فیوز بیش تر باشد المنت قرارگرفته میان پایه های فیوز ضخیم تر است و هر چه ظرفیت کم تر باشد المنت قرار گرفته نازک تر است. در صورت عبور جریان بیش از حد تحمل المنت، فلز المنت در اثر ذوب شدن پاره می شود و به این ترتیب جریان برق عبوری از فیوز قطع می گردد.

چند نوع فیوز (Fuse) وجود دارد؟

در گذشته برای خودروها از یک نوع فیوز استفاده می شد که به صورت طولی بود و در جعبه فیوز خودرو قرار می گرفت. این فیوزها به مرور زمان و با اضافه شدن ECU به خودرو و تغییر در جعبه فیوز منسوخ شدند و دیگر کاربردی ندارند.

اما امروز یکی از مدرن ترین فیوزهای به کاررفته در خودروها نوع تیغه ای یا Blade Type Fuse ها هستند. این نوع از فیوزها در سایزهای مختلف در بازار موجودند که هر کدام از آن سایزها برای خودروهای مختلف کاربرد دارند و شما برای فهمیدن این که در خودروی تان از چه سایز فیوز تیغه ای استفاده شده است می بایست به جعبه فیوز خودروی خود مراجعه کنید و سایز آن را متوجه شوید. امروز تقریباً همه خودروهای داخلی و خارجی از فیوز تیغه ای استفاده می کنند و به همین دلیل انواع این مدل را بررسی می کنم.

به طور کلی، ۵ مدل از فیوز تیغه ای وجود دارد که در ادامه تصویر و اسم هر کدام را آورده ام.

میکرو ۲:

یکی از کوچک ترین فیوزهای تیغه ای موجود در بازار است که دارای قد بلند و پهنای کم است.

میکرو ۳:

این فیوزها برخلاف دیگر فیوزها به جای دو عدد پایه، سه پایه دارند و راه تشخیص آن ها وجود ۳ پایه است.

مینی و Low Profile mini

این نوع فیوزها به حدی جمع و جور هستند که حتا پایه های آن هم از مجموعه بیرون نزده است. نوع دیگری از مینی نیز وجود دارد که پایه های آن کمی بلندتر است و در همین حد با نوع Low Profile تفاوت دارد.

معمولی

فیوزهای معمولی بیش ترین قسمت از بازار را در اختیار دارند و از طرفی در رده دوم از نظر بزرگ بودن قرار دارند.

ماکسی (Maxi)

فیوزهای ماکسی بزرگ ترین نوع در بین تیغه ای ها هستند که برای جریان های بالا طراحی شده اند.

چگونه می توان فیوز سوخته را تشخیص داد؟

در ابتدا باید بدانید که یکی از نشانه های سوختن فیوز این است که یکی از بخش های برقی کار نکند، زیرا در صورت سوختن فیوز جریان الکتریسیته به آن بخش وارد نمی شود و آن بخش انرژی برای کار کردن ندارد. هنگام از کار افتادن یکی از بخش ها باید از طریق دفترچه راهنمای خودرو (User Manual) بفهمید که فیوز بخش از کار افتاده در کدام یک از جعبه فیوز های خودرو قرار دارد (در بیش تر خودروها فیوزهای مربوط به موتور درون کاپوت و فیوزهای مربوط به آپشن ها و امکانات خودرو درون کابین و نزدیک BCM قرار دارد.)

پس پیدا کردن محل فیوز نسبت به خارج کردن آن با استفاده از گیره کوچک موجود در درپوش جعبه فیوز اقدام کنید. بیش تر فیوزها دارای پوشش های پلاستیکی شفاف اند و شما می توانید ببینید که المنت درون فیوز سالم است و یا پاره شده است. در صورت ذوب شدن و پاره بودن المنت، به آمپر نوشته شده بر روی فیوز توجه کنید و در هنگام جایگزین کردن از فیوزی با همان آمپر استفاده کنید.  

اما برخی از فیوزها دارای پوشش مات اهستند و تشخیص سوخته بودن آن ها با چشم سخت است، در این زمان باید از یک مولتی متر و یا چراغ تست برای صحت عملکرد آن استفاده کنید.

چگونه فیوز سوخته را تعویض کنیم؟

در ابتدا باید طبق روش بالا تشخیص دهید که کدام فیوز سوخته است و پس از شناسایی باید دقیقاً شبیه به فیوز سوخته را خریداری کنید. در هنگام خرید باید به سایز و آمپر فیوز توجه کنید و مطابق با فیوز سوخته شده و یا دفترچه راهنمای خودرو فیوز مورد نظر خود را انتخاب کنید. سپس با جا زدن آن در سوکت مربوط به خودش تقریباً کار تمام است. در پایان، آن بخش از خودرو که از کار افتاده بود را چک کنید و از درست بودن تشخیص خود و جانمایی فیوز مطمئن شوید. اگر بلافاصله پس از قرار دادن فیوز جدید، دوباره بخش مورد نظر کار نکرد و فیوز دوباره سوخت، باید به تعمیرگاه مراجعه کنید تا عیب یابی به صورت اصولی انجام شود تا به بخش برقی مورد نظر آسیب وارد نشود.

محمد جبارزاده شیاده

پایگاه خبری اسب بخار