در حالی که بسیاری منتظر اقدام عملی برای حرکت به سمت خصوصی سازی واقعی هستند، نمایشگاه تحول صنعت خودرو را می توان به مثابه یک نه به خصوصی سازی و بخش خصوصی دانست.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، طی سال های اخیر و به خصوص از سال ۸۵ به بعد و ابلاغ اصل ۴۴، این  پرسش بی جواب مانده است؛ چرا نمی توانیم یک بخش خصوصی قوی داشته باشیم؟ چرا از داشتن بخش خصوصی مستقل، چابک، قوی، محکم و موفق عاجز مانده ایم؟ چرا برخلاف کشورهای موفق، فعالیت ها در این زمینه نتیجه بخش نبوده است؟ چرا تاکنون در ایران تجربه موفقی در این زمینه ثبت نشده است؟

در پاسخ به این پرسش می توان نمونه های بسیاری زیادی آورد اما به نظر می رسد نمایشگاه تحول صنعت خودرو و یا الزام به سیستم یکپارچه فروش مثال هایی نغز، نزدیک و قابل لمس در این زمینه باشد.

مثال هایی که چندان دور نیستند و نیاز به نقب تاریخ و جست‌وجو در منابع و کتابخانه ها و افراد مطلع ندارند. این مثال ها بسیار واضح و آشکار است، و به شدت قابل رؤیت و روشن. اگر کمی در این دو نمونه مطالعه صورت بگیرد و با کمی حوصله به ابعاد آن پرداخته شود، می توان به پاسخ روشنی در چرایی عدم موفقیت در خصوصی سازی رسید.

خودروسازان بخش خصوصی در این نمایشگاه، که گویا روزهای برگزاری آن هم بیش تر شده است و تا تاریخ ۵ شهریور ماه دایر خواهد بود، تنها و فقط و فقط به یک دلیل حضور خواهند داشت؛ وزیر صمت. یعنی تنها دلیل به نوعی حکم وزارتی – صدارتی فاطمی امین است و گرنه از منظر خودروسازان هیچ دلیل عقلی و منطقی برای حضور در این نمایشگاه وجود ندارد. آن ها یک بار در اواخر اردیبهشت ماه پس از دوران تحریم با تمام آن چه داشتند در نمایشگاه خودروی شهر آفتاب حضور پیدا کردند، اما با بی مهری و کم محلی دامنه دار، آشکار و واضح وزارت صمت مواجه شدند. تنها فردی که به اسم وزارت صمت در این رویداد حضور پیدا کرد، علی نبوی، رئیس هیئت عامل ایدرو، بود. البته وی نیز از مراسم دیگری به نمایشگاه آمد و ایدرو را به نیت خودروسازان ترک نکرده بود. با این حال، طی ماه های جاری برنامه ها و تصمیم های وزارتخانه چندان برای بخش خصوصی مفید نبوده است. در واقع، در آستانه برگزاری همان نمایشگاه خبر حضور در سیستم یکپارچه فروش الزامی شد و برنامه و اهداف کلی آن ها را برهم زد. این روزها نیز باز هم در آستانه برگزاری یکی از بزرگ ترین رویدادهای خودرویی کشور، باز هم شعبده ای دیگر از زیر آستین بیرون زده و همه را مات و مبهوت کرده است.

خودروسازان بخش خصوصی زبان اعتراض ندارند و مجبور به حضور در این رویداد ناخواسته و نابه‌جا هستند، اما اگر بخش خصوصی واقعی در ایران وجود داشت و وزارت صمت حق و اجازه دخالت در امور آنان را نداشت آیا باز هم می توانستند به خودشان اجازه هر نوع رفتاری را  بدهند؟ آیا این نوع رفتار شبیه رفتار و گفتمان ارباب و رعیتی نیست؟ آیا این دستورهای پنهان و آشکار سوءاستفاده از جایگاه وزارت نیست؟ آیا قرار است وزیر صمت به خودروسازان بخش خصوصی نگاه ابزاری داشته باشد؟ آیا با این روش اصلاً قادر به واگذاری سهام غول های جاده مخصوص خواهند بود؟ آیا وزارت صمت می داند که در اصل باید نقش تسهیل کننده امور بخش خصوصی را داشته باشد نه نقش حاکمیتی و حکمرانی؟ آیا رئیس دولت از رفتار وزیر صمت با خیر است؟ آیا می داند که با اسم حذف قرعه کشی چوب لای چرخ فعالان این حوزه گذاشته است؟ آیا می داند که به آن ها پیشنهاد استفاده از پلتفرم های ایران خودرو و سایپا را داده است؟ آیا خبر دارد که در آستانه برگزاری نمایشگاه خودروی مشهد، تمام خودروسازان را ملزم به حضور در یک نمایشگاه با نامی بی مسما کرده است؟

این در حالی است که بسیاری از خودروسازان، حتی آنان که بنا به دلایل مختلف در نمایشگاه شهر آفتاب حضور نداشتند، قصد حضور در مشهد را دارند. این یعنی آزادی انتخاب، یعنی انتخاب با اراده و میل و رغبت، یعنی انتخاب براساس برنامه ها، راهبردها و اهداف شرکت، یعنی حضور در یک نمایشگاه براساس آن چه به صلاح مجموعه است. در واقع، مشخص نیست آتش این تصمیم ها از کدام دفتر وزارتخانه بلند می شود. این نوع نگاه و تصمیم خروجی خاصی جز مخالفت علنی با بخش خصوصی را ندارد. آیا یک نمایشگاه اجباری (که از تحول تنها نام آن را یدک می کشد) که قرار است تا ۴ روز مانده به نمایشگاه مشهد دایر باشد، کاری جز تخریب دارد؟ هر چند به گفته برخی منتقدان این نمایشگاه که قرار است روز اولش مختص نمایندگان مردم در مجلس باشد با اهداف سیاسی برگزار خواهد شد، با این حال، آیا غیر از این هدف انرژی، توان و سرمایه ها را فرسوده نمی کند و از بین نخواهد برد؟ هر چند خودروسازان بخش خصوصی سال های اخیر به راه پرمشقتی که بوده است سرپا مانده اند و این بار نیز خواهند ماند، اما به قول قدیمی ها زمستان خواهد رفت و روسیاهی برای زغال خواهد ماند.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار