بازار و صنعت خودروسازی کشور این روزها شاهد یکی از عجیب ترین و متناقض ترین دوران خود است که به نظر می رسد تمام این اعجاب حاصل خواب آشفته وزیر صمت است.

به گزارش اسب بخار، طی سال های اخیر، هر بار صنعت خودروسازی و بازار منتسب به آن خواسته است روی خوش ببیند، عوامل داخلی و خارجی مانع شده اند. به عنوان مثال، پس از برجام و از سرگیری واردات از یک سو، باعث بازگشت رونق در این صنعت شد و از سوی دیگر، ورود شرکای خارجی نویدبخش روزهای خوب بود. اما این خواب خوش کوتاه بود با درد خماری بسیار، چراکه از یک سو، دولت وقت به بهانه جلوگیری از خروج ارز کشور راه واردات را مسدود کرد و از سوی دیگر، رئیس جمهور وقت آمریکا، ترامپ، با زیر پا گذاشتن برجام و تحریم ها، چمدان شرکای خارجی را به دست‌شان داد و آن ها از ایران خارج شدند.

در این وضعیت، تمام حاضران این صنعت اعم از واردکنندگان و تولیدکنندگان نظاره گر از دست رفتن سرمایه ها و فرصت ها بودند. با این حال، تولیدکنندگان، به خصوص بخش خصوصی، توانستند به رغم مشکلات فراوان، اثرات تحریم را کمرنگ کنند. آن ها با روش های گوناگون تحریم ها را دور زدند و در حد و اندازه خودشان هم تولید کردند و هم محصولات متنوع به بازار تزریق کردند.

در این شرایط انتظار می رفت متولی اصلی صنعت کشور، وزارت صمت، علاوه بر تفقد و دلجویی از این بخش ،شرایط بهتر و تسهیلات بیش تری برای خودروسازان بخش خصوصی فراهم کند، اما در حال حاضر، نه تنها این اتفاق رخ نداده است بلکه به بهانه اجرای ماده پنجِ فرمان ۸ ماده ای رئیس جمهور، به راحتی وارد حیطه آنان شده است و به اجبار آن ها باید محصولات خود را در سامانه یکپارچه فروش عرضه کنند. این اتفاق در آستانه برگزاری چهارمین نمایشگاه بین المللی شهر آفتاب، بازار و آینده آن ها را به شدت به مخاطره انداخته است، چراکه یکی از اصلی ترین اهداف حضور در این نمایشگاه ها علاوه بر برندینگ و معرفی محصول، فروش ویژه است. بنابراین وزیر صمت با اتخاذ چنین تصمیمی در عمل مانعی بزرگ در راه خودروسازان بخش خصوصی ایجاد کرده است.

از سوی دیگر، به نظر می رسد برخلاف دستور رئیس جمهور مبنی بر تعیین تکلیف سهام دو خودروساز بزرگ و مشخص شدن مالکیت آن ها و واگذاری به بخش خصوصی، فاطمی امین قصد انجام آن را ندارد؛ در واقع از یک سو، با تکلیف تعداد تولید نشان می هد که همچنان قصد فرمانروایی در این صنعت را دارد و از سوی دیگر، با توجه به دخالت مستقیم و غیر اصولی به بخش خصوصی پیام خاصی به خریداران احتمالی سهام دو خودروساز بزرگ ارسال می کند؛پیامی مبتنی بر این که دولت دست از سر دو خودروساز برنمی دارد، اگر بخش خصوصی هم باشید راهی برای ورود پیدا می کنیم و اختیار کار را به شما نمی دهیم. به بیان ساده، وزیر صمت در عمل از فرمان رئیس جمهور نافرمانی کرده است و در عین حال، مانع از ورود بخش خصوصی و تزریق سرمایه های جدید به این صنعت می شود.

در همین گیر و دار خبر آزادسازی مجدد واردات نیز بازار خودرو را وارد شرایط ویژه ای خواهد کرد. در واقع، ابتدا اعلام شد که خودروهای ۷ هزار دلاری یا اقتصادی و با حجم موتور ۱۰۰۰ سی سی وارد خواهند شد، اما با یک محاسبه ساده و احتساب تعرفه و انواع و اقسام مالیات و عوارض، این خودروها نه تنها اقتصادی نیستند، بلکه درست در کلاسی قرار می گیرند که دو خودروساز بزرگ حضور دارند. هر چند دو خودروساز بزرگ اعلام کرده اند که مشکلی با واردات ندارند و آماده رقابت هستند، اما در این فقره نیز تأکید بر عدم تداخل با تولید داخل نیز از سوی وزیر صمت نادیده انگاشته شده است. با این حال، این لایحه از سوی برخی نمایندگان مجلس با اعتراض روبه‌رو شد و اعلام کردند که وزیر صمت استیضاح خواهد شد. به نظر می رسد همین توپ و تشر باعث شد نظر فاطمی امین عوض شود، چراکه یکی از نمایندگان معترض در توئیتی نوشت که قرار است خودروهای ۱۵۰۰ تا ۲۵۰۰ با سقف قیمتی ۲۰ تا ۲۵ هزار دلار وارد شوند.

در واقع، این تغییر موضع نشان می دهد که وزیر صمت در نظر دارد تمام طرف های درگیر را راضی نگه دارد؛ یعنی هم می خواهد رئیس جمهور و مقامات ارشد راضی باشند، هم مردم راضی باشند و هم چرخ صنعت بچرخد. به بیان ساده، فاطمی امین می خواهد همه را راضی و خشنود نگه دارد، اما این نوع رفتار سوی دیگری دارد و آن عدم پایبندی به اصول و یا حتا داشتن برنامه ای خاص است. ساده تر این که، فاطمی امین با رفتارها و برنامه هایی که برای خودروسازی در نظر گرفته، نه تنها تاکنون نتوانسته است آبی بر آتش خودروسازی کشور بریزد بلکه هیزم کش ماجرا نیز شده است. از یک سو، کسب و کار خودروسازان بخش خصوصی را به مخاطره انداخته است و از سوی دیگر، مشخص نیست چه بر سر واردات خواهد آمد، مشخص نیست که به کار و برنامه خود ایمان دارد یا خیر، چراکه با هر تشری برنامه تغییر می کند. آیا اصلاً برای تدوین این برنامه مطالعاتی صورت می گیرد؟ اگر این طور است، چرا وزیر صمت پای حرف خود نمی ایستد؟ اگر هم برنامه فاقد مطالعه و بررسی های دقیق هستند، پس چه اصراری به اجرا و بر هم زدن نظم بازار و کسب و کار و تولید دارد؟

با این حال، به نظر می رسد فاطمی امین با توجه به جمله اقداماتی که انجام داده و باعث سردرگمی و بلاتکلیفی تولیدکنندگان و مصرف کنندگان شده است، بد نیست مدتی از صنعت خودرو دور بماند و یا حداقل برای مدتی کاری به کارش نداشته باشد.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار