برخلاف تصور، گویا شهردار تهران قصد کوتاه آمدن از واردات اتوبوس های دست دوم خارجی را ندارد و با این کار شمشیر زاکانی بر گلوی اتوبوس سازان داخلی قرار گرفته است.

به گزارش پایگاه خبری اسب بخار، اواخر فرودین ماه جاری بود که شهردار تهران طی نامه ای از رئیس جمهور درخواست مجوز خاص واردات اتوبوس دست دوم کرد.

در این نامه آمده بود: «حضرت حجه الاسلام و المسلمین جناب آقای دکتر رئیسی

رئیس محترم جمهوری اسلامی ایران

همان‌گونه که مستحضرید کمبود شدید و فرسودگی جدی ناوگان حمل و نقل عمومی تهران به دلیل عدم توجه به موضوع نوسازی باعث گردیده تا علاوه بر عدم امکانات خدمات رسانی مطلوب به شهروندان معضل ترافیک و آلودگی هوا تشدید یافته و در شرایط شیوع بیماری کرونا نیز عملاً امکان ایجاد فاصله اجتماعی در ناوگان حقوق حمل و نقل عمومی را امری نامقدور ساخته است. آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر سامانه اتوبوسرانی شهر تهران از فرسودگی و کمبود مفرط رنج می برند به نحوی که بیش از ۹۰ درصد ناوگان این سازمان فرسوده بوده و تزریق فوری ۵ هزار دستگاه اتوبوس جدید امری ضروری است. افزایش قابل ملاحظه هزینه خرید یک دستگاه اتوبوس به حدود ۵ میلیارد تومان دستیابی به این مهم را برای شهرداری تهران غیرممکن نموده و حمایت‌های بیش از پیش دولت محترم را طلب می نماید. بر این اساس شهرداری تهران در نظر دارد حدود هزار دستگاه اتوبوس درون شهری تولید اروپا و مطابق با اتوبوس با استانداردهای روز بین المللی و بازسازی شده را با قیمتی حدود ۲۰ درصد قیمت روز داخلی از یکی از کشورهای همسایه به نحوی تأمین نماید تا حداکثر ظرف یک ماه در اختیار خدمات حمل و نقل عمومی شهری قرار گیرد با آن نظر به مراتب مذکور خواهشمند است دستور فرمایید اقدامات لازم به منظور صدور مجوز خاص جهت واردات این تعداد دستگاه اتوبوس برای شهرداری تهران با احتساب صفر نمودن سود بازرگانی و محاسبه نرخ پایه حقوق ورودی و عوارضی گمرک معمول نمایند پیشاپیش از حسن نظر حضرتعالی کمال تشکر را دارم.

علیرضا زاکانی»

البته همان موقع نیز موضع گیری هایی نسبت به این درخواست (چوب شهرداری لای چرخ تولیدکنندگان داخلی اتوبوس) صورت گرفت. تولیدکنندگان اتوبوس نیز نسبت به این موضوع انتقاد کردند و نسبت به توان تأمین نیاز شهرداری (ظرفیت تولید ۱۵هزار اتوبوس در کشور) اعلام آمادگی کردند.

با این حال، به نظر می رسد، علیرضا زاکانی، شهردار تهران، برخلاف تأکید استفاده از تولید داخل و عدم واردات محصولاتی که تولید داخل است، اصرار عجیبی بر واردات اتوبوس های کارکرده دارد. این در حالی است که تولیدکنندگانی مانند ایران خودرو دیزل، سایپا، اسنا (گروه بهمن)، عقاب افشان، مایان (گروه ماموت) و شتاب تک (شرکت مشترک تولید اتوبوس برقی مپنا و عقاب افشان) شرکت هایی هستند که در حال حاضر توان تولید و تأمین اتوبوس های مورد نیاز ناوگان شهری را دارند. به نحوی که، هم‌اکنون و به عنوان مثال ایران خودرو دیزل بیش از ۱۰۰ دستگاه اتوبوس آماده تحویل دارد. وضعیت سایر شرکت ها نیز به همین گونه است. در این میان، مشخص نیست چرا شهردار تهران بر واردات خودروهای کارکرده مصّر است و نمی خواهد از این خواسته خود صرف نظر کند.

این در حالی است که اتوبوس برخلاف خودروهای سواری، مصرف کننده خاص دارد و باید برای تولید سفارش گذاری شود؛ یعنی تولیدکنندگان نمی توانند ابتدا محصول را تولید کنند و سپس در بازار آن را به فروش برسانند. با این تفاسیر معلوم نیست که آیا زاکانی برای خرید خودرو اتوبوس سازان داخلی هدف خاصی را دنبال می کند؟ آیا می خواهد توان و قدرت خود را به رخ بکشد تا محصولات آن ها را آن گونه که می خواهد خریداری کند؟ آیا مزیت خاصی در خرید اتوبوس های خارجی وجود دارد؟ یا قرار است این محصولات به صنعت اتوبوس سازی کشور چیزی اضافه کنند؟ نکته قابل توجه و پیگیری در این زمینه واردات اتوبوس های دست دوم خارجی است. در واقع، این اتوبوس ها به قدری در ناوگان حمل و نقل شهری کشور مبداء حضور داشته اند که از رده خارج شده اند. بنابراین علاوه بر فرسوده بودن به رغم تعمیرات هزینه نگهداری آن ها نیز زیاد است. بنابراین شهردار تهران باید دقیقاً این موضوع را روشن کند،‌ چراکه به همان اندازه که اتوبوس وارد می شود علاوه بر خروج غیرضروری ارز از کشور، احتمال تعطیلی و بلااستفاده شدن سرمایه گذاری ها، خطوط تولید و کاهش اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در این حوزه نیز بیش تر و بیش تر می شود.

این در شرایطی است که همچنان اقتصاد ایران از تحریم ها و افزایش نرخ ارز رنج می برد. با این حال، زاکانی، که جزء مدیران ارزشی نظام نیز به شمار می آید، رفتاری کاملاً خلاف آن چه نشان می دهد دارد، به نحوی که، برخی نمایندگان مجلس نیز نسبت به این رفتار موضع گرفته اند و واردات را افتخار نمی دانند. به بیان ساده، واردات اتوبوس های فرسوده تنها به نفع کشور مبداء است، مگر این که افراد واسط نفع خاصی در این موضوع دارند که تکلیف و نگاه آن ها با مردم و سرمایه های آنان روشن است.

علی طجوزی

پایگاه خبری اسب بخار